Financieel-Economische Innovatie
Digitalisering heeft geleid tot nieuwe businessmodellen. Het lectoraat Financieel-Economische Innovatie richt zich op deze nieuwe digitale verdienmodellen. Daarnaast onderzoeken we de veranderende rol van accountants, controllers en financieel adviseurs als gevolg van digitale informatievoorziening zoals algoritmes en de rol van data.
Onderzoekslijnen binnen het lectoraat
Er is behoefte aan het koppelen van de juiste informatie aan specifieke vragen in besluitvormingsprocessen. In deze onderzoekslijn onderzoeken wij hoe informatiesystemen goed kunnen worden vormgegeven binnen ondernemingen om te voorkomen dat deze op verkeerde gronden worden vormgegeven en grote gevolgen uitblijven.
Daarnaast bekijken we wat deze veranderingen voor de dienstverlening van accountants en andere financiële professionals betekenen. We werken daarbij samen met partners zoals AFAS. Ook kijken we naar Microsoft-producten zoals Excel en Dynamics.
In deze onderzoekslijn richten we ons op het bestuur van mkb-ondernemingen, een nog nauwelijks onderzocht onderwerp. Mkb-ondernemingen zijn dynamisch en veranderen snel. Hoe kan goed bestuur deze ondernemingen ondersteunen om beter te presteren, groeien en vernieuwen?
In dit kader is in samenwerking met de Erasmus Universiteit het Diamond-model ontworpen. De focus is daarbij op performance, niet op compliance.
In deze lijn onderzoeken we hoe de toegang tot financiering voor mkb-ondernemingen kan worden verbeterd aangezien banken aanvragen steeds vaker afwijzen. Hoe kunnen ondernemingen een gunstigere kredietverstrekking verkrijgen? En hoe kunnen zakelijk dienstverleners en financiers meer inzicht krijgen in nieuwe niet-bancaire vormen van financiering zoals crowdfunding, leasing en factoring?
Er zijn veel manieren om als bedrijf te groeien. Autonome groei, groei door samenwerking, franchising en groei door acquisitie (bedrijfsovername). De groei van een bedrijf is niet te voorspellen. Het is daarom belangrijk om dat proces beter te begrijpen. Hoe voorkom je dat een ondernemer onderuitgaat in een periode van groei? Waar moet je op letten bij acquisities en de overname van bestaande bedrijven? Hier kijken wij in deze onderzoekslijn naar.
Vroegsignalering van betalingsproblemen in het MKB
We onderzoeken wat voorspellers zijn voor betalingsproblemen in het MBK en brengen interventies in kaart die effectief kunnen zijn voor financiële adviseurs en coaches.
Keuzes in de financiering van populaire-muziekartiesten
Hoe nemen kleine ondernemers in de populaire-muziekindustrie beslissingen over de financiering van hun bedrijf? Welke opties hebben ze?
Onderwijs
In verschillende vakken en bij het afstuderen wordt vormgegeven aan goed mkb-bestuur. Onderzoek naar goed mkb-bestuur is nieuw. De studenten worden daarbij uitgedaagd om met eigen aanvullingen en verbeteringen van het Diamond-model te komen. Niet meer de docent die alles weet maar samen zoeken naar oplossingen. Dit levert verrassende resultaten op.
“Je investeert direct in goed mkb-bestuur en daardoor groei je óf je wacht tot je gegroeid bent voor je aan goed mkb-bestuur begint. Écart heeft de afgelopen 25 jaar voor het eerste gekozen, ook voor haar participaties. Het is de basis van ons succes”
Leo Zijerveld Oprichter participatiemaatschappij Écart
Samenwerking
Écart Invest, VNO-NCW, Collin Crowdfund, Ilfa Treasury Support, CIAD Controlling en Erasmus Universiteit Rotterdam
Onze lectoren en onderzoekers
“Het is de eerste financiële crisis die veel platforms en crowdfunders mee maken. Wat is wijsheid in crisistijd en hoe weeg je risico's? blog over crowfunding en financieren in barre tijden.”
Lex van Teeffelen Lector
“Het is de eerste financiële crisis die veel platforms en crowdfunders mee maken. Wat is wijsheid in crisistijd en hoe weeg je risico's? blog over crowfunding en financieren in barre tijden.” Lex van Teeffelen Lector
Nu veel ondernemers, maar lang niet alle, zomaar hun inkomsten fors zien teruglopen, worden alternatieve financiers op de proef gesteld. Het is de eerste financiële crisis die veel platforms en crowdfunders mee maken. Wat is wijsheid in crisistijd en hoe weeg je risico's?
Ruimhartig en snel reageren bij onzekerheid
Omgaan met onzekerheden is lastig. Waar wetenschappers statistisch hun risicomodellen valideren, daar staan zij met lege handen bij onverwachte gebeurtenissen. Zwarte zwanen passen nu eenmaal niet in risicomodellen. Het beste is te zoeken naar recent vergelijkbare cijfers of situaties, aldus internationaal specialist Gerd Gigerenzer.
Het dichtstbij ligt de kredietcrises van 2008, waarop in de VS geheel anders werd gereageerd dan in de EU. Waar in de VS snel het verlies werd genomen en bedrijven snel werden geherkapitaliseerd - ook door een geheel andere faillissementswetgeving - daar bleven overheden en kapitaalverschaffers in de EU doormodderen. Er werd extra bezuinigd door overheden en de kredietkranen door financiers werden steeds verder gesloten. De Nederlandse overheid en ook andere EU-landen hebben er gelukkig lering uit getrokken. Er worden nu tal van maatregelen genomen om bedrijven financieel te ondersteunen.
Acties die door de platforms zoals Collin Crowdfunding, Horeca Nederland, Kapitaal op Maat en financiers als Qredits en Cultuur en Ondernemen zijn genomen om snel en zonder omhaal een aflossingsvrije periode aan te bieden bij betalingsproblemen - bijzondere gevallen daargelaten - dat is precies wat nodig is. De kapitaalverstrekkers of crowdfunders zullen daar genoegen mee moeten nemen. En passent drukt het de defaults van de platforms. Niet onbelangrijk.
Kapitaal moet beschikbaar blijven
Bestaande en nieuwe gezonde bedrijven moeten kapitaal kunnen blijven aantrekken. En bedrijven (met schulden), met een duidelijke markt die tijdelijk opdroogt, zouden gebruik kunnen maken van overbruggingskredieten. Het is wel een duidelijke pré als aandeelhouders of ondernemers een deel achtergesteld kapitaal bijstorten bij de herkapitalisering.
En waarom zouden crowdfundingsplatforms en niet-bancaire financiers geen overbruggingsleningen kunnen aanbieden? Dan moet de borgstellingsregeling wel worden opengesteld door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor die partijen.
En blijf als platform proposities aanbieden en de crowd benaderen voor financieren. Er zijn voldoende bedrijven die wel blijven draaien of zelfs groeien. Niet het kind met het badwater weggooien! Mogelijk zullen er risico-opslagen komen, de rente zal stijgen in onzekere tijden, investeerders lopen hogere risico's. Die zouden wederom kunnen worden afgedekt met borgstellingen van de overheid. Dan blijven de rentes voor ondernemers gematigd of kunnen zelfs omlaag. Maar het zou ook kunnen worden opgelost met interessante tegoedbonnen of kortingen door ondernemers aan funders.
Introductie van voorverkoopmodel
Bestaande crowdfundingsplatforms kunnen ook eens denken aan een voorverkoopmodel. Ondernemers kunnen daarmee hun inkomsten op pijl houden en met de inleg later leveren. Het bedrijf draait dan op de voorfinanciering van klanten. Het zal dan doorgaans wel om kleinere bedragen gaan, maar er kan een flexibel maximum worden gehanteerd. Als de crowd enthousiast is, wordt er meer opgehaald. Even afhankelijk wat een ondernemer en zijn medewerkers aan opdrachten of diensten maximaal aan kunnen. Crowdaboutnow en Voordekunst doen dit al.
Extra Corona Check?
Leuk voor de bühne, maar het is vooral cosmetisch. Immers niemand weet hoelang de situatie zal aanhouden. 3 maanden crisis geeft een heel ander beeld dan 6 maanden of 12 maanden. Of zelfs jaren. Conservatieve inschattingen helpen wel.
Business model en Porter
Het vijfkrachtenmodel van Michael Porter - de macht van de leverancier, klant, nieuwe toetreders en mogelijke substituten in een (inter)nationaal concurrerende markt- legt tal van zwaktes van bedrijven bloot. De Corona crises laat de bruikbaarheid weer zien. Het wordt maar mondjesmaat gebruikt bij risico-analyses.
Producten of diensten moeten bij voorkeur door verschillende klantgroepen worden afgenomen. Dat verkleint hun macht. In deze periode van digitalisering, is het belangrijke criterium dat bedrijven over verschillende verkoopkanalen beschikken. Alleen fysieke verkooppunten en slechts één doelgroep bedienen, blijkt dodelijk te zijn. Er zijn teveel (digitale) substituten, zeker als mensen thuis moeten blijven. Bedrijven met meerdere (digitale) verkoopkanalen en een diverse klantengroep houden in crises (een deel van) hun verkopen in stand.
Ook de afhankelijkheid van één (cluster van Chinese) leverancier en lange logistieke ketens doen bedrijven nu de das om. De leveranciersmacht is dan te groot. Voor bedrijven met een digitale verkoopstrategie is een absolute alarmbel als de marketingkosten flink hoger liggen dan de personeelskosten. Klanten digitaal "kopen" is een zeer dure aangelegenheid en vraagt om diepe zakken. Het doet vooral jonge bedrijven en digitaal onervaren bestaande bedrijven de das om.
Teams en hun privé-uitgaves
(Dominante) ondernemers, zonder een hecht team kunnen ook als een groot risico worden gezien. Een divers ondernemend team en de onderlinge vervangbaarheid is van belang om alle uitdagingen aan te kunnen.
Ook de sturing van privé-uitgaves van ondernemers moet nauwkeuriger worden bekeken. Het is een bekend gegeven uit onderzoek dat life-events (kinderen krijgen, scheiding, ziekte in de familie, overlijden) de onttrekkingen aan het bedrijf verhogen. Ondernemers hebben dan moeite de tering naar de nering te zetten.
Financiële ratio's zeggen nu niet zoveel
Wat hebben wij aan financiële ratio's in crises? Niet zoveel, zeker als de liquiditeitspositie ineens verslechterd door de acute aanbod- en/of vraaguitval. Belangrijker zijn de Cash Converting Cycle en het kunnen sturen op kosten. Ook inkomsten uit arbeid of van de partner kunnen van belang zijn.
De Cash Converting Cycle bestaat uit het het beheersen van de voorraden, de mate van vooruitbetalingen door klanten, gebruik kunnen maken van leverancierskrediet, snel kunnen innen van onderhanden werk en openstaande facturen, bijvoorbeeld door factoring. Die zijn van levensbelang.
Daarnaast is het stevig kunnen sturen op (dagelijkse) kosten en het kunnen genereren van (alternatieve) inkomsten van groot belang. Inzicht in kasstromen en aflossingscapaciteit (in een conservatief scenario), geven houvast. Liefst met een goed gevuld orderboek.
Enig soelaas biedt de solvabiliteit, de verhouding eigen/vreemd vermogen. Maar het eigen vermogen is vaak niet makkelijk of snel liquide te maken. Eventuele stille reserves evenmin. Wel zullen technisch failliete bedrijven snel omvallen als de vraaguitval aanhoudt.
Courant onderpand
Kwaliteit van courant onderpand is belangrijk. Helaas vallen tweede hypotheken en bedrijfspanden daar niet onder. Er is altijd toestemming van de eerste hypotheekhouder nodig, die ook als enige executierecht heeft. Particuliere huizen zijn waardevoller en couranter dan bedrijfsmatig onroerendgoed. Bij toenemende faillissementen zijn bedrijfspanden vaak slecht verkoopbaar en worden een aanzienlijke kostenpost bij leegstand.
Tot besluit
Ondanks de crisis moet de financiering - ook via de crowd - van bedrijven doorgaan. Voor bedrijven die het nog steeds goed doen. Maar ook overbruggingskredieten met staatsgaranties of voorverkoopmodellen zijn mogelijk. Het wordt tijd dat faciliteiten die banken mogen gebruiken, zoals de borgstellingsregeling en groeifaciliteit, ook voor crowdfundingsplatforms en niet-bancaire partijen beschikbaar worden gesteld.
De risico-analyse zal moeten worden aangepast, want in crises waarin aanbod- en vraaguitval samen komen, zeggen klassieke financiële ratio's niet zoveel. Er kan meer naar het vijfkrachtenmodel van Porter worden gekeken, de Cash Converting Cycle, het ondernemersteam en hun financieel inzicht en (day-to-day) sturingmogelijkheden op kosten. Kijk ook naar de privé-uitgaves en inkomsten van ondernemers. Dat wordt vaak vergeten of nauwelijks vermeld. En alleen kwalitatief goed onderpand helpt bij het mitigeren van het risico.