De opleiding
Een conflict professioneel oplossen of een goed werkend team vormen uit totaal verschillende mensen? Na de deeltijdopleiding leraar omgangskunde tweedegraads kun je aan leerlingen uitleggen hoe je dit aanpakt.
Je bepaalt je eigen leerdoelen en werkt tijdens deze deeltijdopleiding in je eigen tempo. Je beginkennis bepaalt hoeveel je nog moet bijleren. Leren in de praktijk staat voorop. Je komt niet alleen te weten hoe je op een creatieve manier kennis overbrengt, maar staat vanaf het eerste jaar al voor de klas om ervaring op te doen.
Inhoud van de opleiding Leraar Omgangskunde tweedegraads
In het eerste jaar ga je aan de slag met didactiek en onderwijskunde, zodat je leert hoe je lesgeeft aan jongeren. Je leert bijvoorbeeld de uiteenlopende waarden, normen, gewoontes en behoeftes van verschillende leerlingen in de klas kennen en weet hoe je hiermee omgaat. Vanaf november loop je ook stage op een school voor beroepsonderwijs. Om over deze onderwerpen les te geven, is het belangrijk dat je beschikt over zelfkennis. Dit betekent dat je op onderzoek uitgaat naar wie je bent als persoon en wat je drijft.
Periode A
In deze cursus gaan we in op hoe gevoelens van onveiligheid een negatieve invloed hebben op het ontwikkelingsproces. Aan de hand van wat zich in het hier en nu voordoet in de groep en aan de hand van een casus, ervaren studenten aan den lijve wat de omgeving voor hen zelf veilig maakt. De studenten oefenen tijdens deze cursus met het aanleren van vaardigheden die bijdragen aan een veilige context, zoals: afstemmen en contact maken, het bieden van structuur en cognitieve zekerheid, het stellen van duidelijke doelen, afstemmen op de beginsituatie, stellen van grenzen, geven van erkenning aan elkaar (middels terugkoppelen), non-defensief gedrag, open zijn over eigen gevoelens en gedachten en bereidheid tonen op het eigen gedrag te reflecteren. Stap voor stap brengt de student de eigen kennis, vaardigheden en ideeën in kaart. De student oefent door het schrijven van procesanalyses om gestructureerd te reflecteren op de eigen ervaringen. Aan het eind van de cursus heeft de student inzicht in factoren die bijdragen aan het creëren van een veilige leeromgeving. De student is in staat dit inzicht te vertalen naar de beroepspraktijk van zijn toekomstige studenten.
Periode B
Een cursus ontwikkelingspsychologie waarbij we ingaan op de normale ontwikkeling van het jonge kind. In deze cursus is de student zelf in eerste instantie het uitgangspunt. Door aspecten van de theorieën te vertalen naar de eigen levensloop en die van medestudenten ontstaat er ‘levend leren’.
In deze cursus onderzoekt de student het verband tussen de wijze waarop hij zich opstelt tijdens bijvoorbeeld de samenwerking en de manier waarop hij tijdens zijn kindertijd is gesteund in en gestimuleerd tot zelfstandig handelen. De mate van veiligheid en warmte die je in het gezin hebt ervaren, heeft invloed op de mate van zelfvertrouwen, vertrouwen in de ander en je vermogen initiatief te nemen en te exploreren. Ego, zelf, identiteit, zelfvertrouwen en zelfkennis ontwikkel je mede door interactie. De student krijgt inzicht in het verband tussen de kindertijd en de manier waarop hij functioneert. De student maakt vervolgens de vertaalslag naar zijn eigen leerlingen. Om leerlingen te kunnen steunen om op een goede manier te leren functioneren in hun beroepspraktijk heeft de student als (toekomstig) docent een grote mate van zelfinzicht en (opbouw van) zelfvertrouwen nodig. Door verschillende vormen van interactie te ervaren verrijkt hij zijn kennis op vele gebieden, zowel interpersoonlijk als cognitief.
In deze cursus verdiep je je in de ontstaansgeschiedenis van het vakgebied omgangskunde en wordt duidelijk wat dit vakgebied inhoudt. Je verkent taken en rollen van een docent omgangskunde, concretiseert deze taken voor een specifieke beroepsopleiding en legt hierbij verbanden met het werkveld waar de mbo-student voor opgeleid wordt. Door tijdens de cursus de verkenningen en werkveldoriëntaties in de eigen lesgroep uit te wisselen, ontstaat er een breed beeld van zowel de beroepspraktijk van de leraar omgangskunde als van de diverse werkvelden waar hij voor opleidt. Tijdens de cursus wordt gewerkt in projectgroepen waarbij je als groep verantwoordelijk bent voor één schriftelijk eindproduct. Met deze vorm werk je tegelijkertijd aan de lerarencompetentie samenwerken met collega’s en aan de hbo-competentie communicatievermogen.
Periode C
In de cursus verdiep je je in de communicatieleer (principes en modellen van communicatie, interculturele communicatie, patronen en lichaamstaal) en oefen je in basisvaardigheden zoals contact maken, luisteren en er blijk van geven dat je echt luistert, doorvragen, aansluiten bij de belevingswereld van de ander, het geven van feedback en ook jezelf duidelijk uitdrukken. Je denkt kritisch na over je eigen leerdoelen met betrekking tot communicatievaardigheden en je bedenkt hoe je het geleerde kunt toepassen in je eigen beroepspraktijk van het mbo waarin je leerlingen voorbereidt op effectieve communicatie in hun toekomstige beroepssituaties.
De studenten nemen kennis van het begrip vakdidactiek; zij verdiepen zich in de inhoud van dit begrip en de toepassing ervan in hun lessen omgangskunde en doen hiermee ervaring op.
Periode D
"Iedereen is anders, behalve ik...." Deze gedachte staat centraal in deze cursus.
In de cursus specifieke problematieken worden met name de psychiatrische ziektebeelden, de leer- en gedragsproblematiek, lichamelijke en zintuiglijke beperkingen, verslavingsproblematiek en criminaliteit en vandalisme behandeld. Studenten ontwikkelen voldoende kennis en inzicht om de problematieken te kunnen behandelen tijdens beroepsgerichte lessen het mbo en de mbo-studenten te leren om op gepaste wijze te handelen als dat nodig is. De stoornissen die te maken hebben met de schoolse vaardigheden worden behandeld in de generieke lijn. De problematiek bij ouderen wordt behandeld in de vakcursus Levensloop: volwassenen en ouderen in het tweede jaar en problematieken rond maatschappelijke integratie en participatie worden behandeld in de cursus Sociale constructie & macht.
Nadat je in het eerste jaar al kennis hebt gemaakt met de praktijk, zal je in het tweede jaar meer de verdiepingsslag maken. Dit houdt in dat je je pedagogisch en didactisch handelen uitbreidt en meer verschillende werkvormen leert hanteren. Ook leer je hoe je op een professionele manier een gesprek voert met studenten. Uiteraard leer en werk je ook nog steeds wekelijks in de praktijk.
Periode A
De studenten leren professionele begeleidende gesprekken voeren. Daarnaast nemen zij kennis van de theorie en de toepassing van een aantal specifieke typen gesprekken zoals die ook in het curriculum van hun doelgroep kunnen voorkomen. De cursus heeft het karakter van een training/practicum. Daardoor is ieders aanwezigheid gedurende alle bijeenkomsten noodzakelijk. De theorie bestudeer je zelfstandig, tussen de bijeenkomsten in, alleen of met een groepje. In de bijeenkomsten ligt het accent op betekenisverlening aan de theorie en het oefenen van vaardigheden. Tussen de bijeenkomsten in oefen je zelfstandig met de vaardigheden, alleen of in een groepje. Zo maak je je de vaardigheden eigen en werk je aan je basishouding.
Tijdens deze cursus komen de grondslagen van de groepsdynamica aan bod: de plaats van de groepsdynamica in de wetenschap, definitie van de groep en soorten groepen, niveaus en interventies in groepen, groepsvorming en groepsontwikkeling, groepsprocessen en groepsfenomenen, besluitvorming en conflicthantering. Al deze onderdelen worden bestudeerd vanuit het perspectief van de docent die een groep leerlingen aanstuurt en vanuit het perspectief van de docent die de grondslagen van de groepsdynamica op een praktische wijze kan overbrengen aan zijn (toekomstige) leerlingen zodat zij op hun beurt zijn voorbereid op hun beroepspraktijk. De themagecentreerde interactie wordt hierbij expliciet als methodiek bestudeerd en tijdens bijeenkomsten in praktijk gebracht. Er wordt gewerkt met expertgroepen inhoud: groepsdynamica en expertgroepen methodiek: TGI.
Periode B
In deze cursus wordt de kennis van ontwikkelingspsychologie uitgebreid en wordt de koppeling gelegd tussen ontwikkelingstheorieën en de praktijk waarin docenten mboleerlingen voorbereiden op het begeleiden van kinderen en/of jongeren in het werkveld. In groepjes maken studenten een keuze voor een relevante maatschappelijke instantie die zich specifiek richt op het werken met kinderen en/of jongeren. Deze instantie, de doelgroep en de mbo-functies binnen de instantie worden bestudeerd. Literatuur en onderzoek worden bestudeerd om zoveel mogelijk in te kunnen spelen op ontwikkelingen, kenmerken en situaties die relevant zijn in het werken met de doelgroep. Opgedane kennis en inzichten worden ingezet in een blended onderwijsontwerp (oa middels stHUbl) die bruikbaar is binnen het mbo. Daarnaast is in deze cursus expliciet aandacht voor het delen van opgedane kennis met medetudenten in de opleiding, en voor de bijdrage die individuen leveren aan het product en het proces tijdens de groepsopdracht.
Periode C
De studenten verdiepen zich in achterliggende concepten bij het thema burgerschap door literatuur te bestuderen. Daarnaast maken zij kennis met geformuleerde eisen voor burgerschapsvorming en burgerschapscompetenties voor VO respectievelijk mbo (kwalificatie-eisen en kerntaken). Ook oefenen zij met hun eigen burgerschapscompetenties door het maken van een maatschappelijke opdracht. De deeltijd studenten maken i.p.v. het uitvoeren van een maatschappelijke opdracht een lessenserie voor hun eigen praktijk.
Het is bekend dat onze samenleving vergrijst. Volwassenen en ouderen zijn daarom zeker een doelgroep waar de professionele beroepsuitoefenaar rekening mee dient te houden. De cursus gaat over de kenmerken van de levensloop van volwassenen en ouderen. De ontwikkeling van een mens houdt niet op na de kindertijd en de adolescentie. Voor een docent omgangskunde is het belangrijk om kennis te hebben van de ontwikkelingspsychologie in de brede zin van het woord. De docent moet zich kunnen verhouden tot de gehele mens en er zich op professionele wijze mee kunnen verbinden. In de beroepspraktijk kan een omgangskundige studenten tegenkomen uit diverse leeftijdsfasen; een jonge leerlingenpopulatie, maar ook een volwassen doelgroep. Daarnaast werkt een docent omgangskunde in een omgeving waarin volwassenen en ouderen zich bewegen: ouders, collega’s en professionals van de eigen instantie en andere instanties (leerplicht, jeugdzorg, andere onderwijsinstellingen etc.). De aankomend docent omgangskunde gaat straks met name in de sectoren gezondheidszorg, welzijn en dienstverlening leerlingen opleiden tot beroepsbeoefenaars. Deze leerlingen moeten in staat zijn in uiteenlopende beroepen effectief te communiceren en methodisch te handelen aangaande de volwassen en/of oudere mens. Voorbeelden van thema' s die aandacht krijgen zijn: verlies van functies, aanpassing aan veranderingen en nieuwe gedragspatronen.
Vakdidactiek II is verbredend en verdiepend ten opzichte van Vakdidactiek I. In de cursus vakdidactiek leren studenten hun lessen op zo’n manier te verzorgen dat zijzelf model staan voor de vakinhoud van omgangskunde. Studenten moeten in staat zijn om de vakdidactiek van omgangskunde in te zetten met het oog op verwerving van omgangskundige vakinhouden door leerlingen in het kader van persoons-, beroeps- en maatschappelijke vorming. Zoals beschreven in de kennisbasis omgangskunde: ‘speciale aandacht gaat uit naar de methodiek. De docent omgangskunde zet als begeleider van het leerproces van de leerling zijn interpersoonlijke, pedagogische en vakspecifieke expertise in. De docent omgangskunde is specialist op de gebieden communicatie, het aangaan van de interactie, het hanteren van groepsdynamische processen, de ontwikkelingsfase en socialisatie van de leerling en het signaleren en hanteren van specifieke problemen bij leerlingen. Hij denkt en handelt vanuit een respectvolle en echte beroepshouding, waarin de docent omgangskunde zichzelf als instrument inzet en de leerlingen in de hier- en-nu-situatie doet leren.’
Periode D
Dagelijks doen zich in de praktijk van het onderwijs allerlei situaties voor waarin docenten bewust -en vaak onbewust- ethische afwegingen maken bij hun beroepsmatig handelen. In deze cursus wordt aan de hand van een aantal thema’s zoals: verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en autonomie onderzocht welke ethische vragen zich voordoen in de omgang met leerlingen, ouders en collega’s en hoe de student daar ethisch verantwoord in kan handelen. Centraal staat het oefenen met werkvormen die gericht zijn op waardeontwikkeling bij leerlingen. Het onderzoek van eigen waardeoriëntatie loopt als een rode draad door de cursus heen.
In de eerste twee jaar heb je je vooral gericht op het vak als docent en in het derde jaar ga je meer aan de slag als begeleider. Dit is namelijk een essentiële vaardigheid als docent, zeker als docent Omgangskunde. Om hier ervaring in op te doen, sta je in het derde jaar zelfstandig voor de klas op je leerwerkplek. In het vierde jaar volg je je minor welke je in het derde jaar gekozen hebt. Daarin heb je alle vrijheid om een vak te kiezen waar je interesse in hebt.
Losse modules
Ben je al leraar of wil je herintreden? Als je al een lerarenbevoegdheid hebt, kun je ervoor kiezen om één of meerdere bachelormodules te volgen om je kennis te verdiepen of weer op te frissen. De meeste van deze modules kunnen we ook incompany verzorgen.
Verantwoordelijk burgerschap is niet vanzelfsprekend. Daarom moet er in het onderwijs aandacht zijn voor vorming, kennis en emancipatie. In deze module verdiep je je in de achterliggende concepten en maak je een eigen lessenserie.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
Tijdens deze cursus is er aandacht voor mediawijsheid, digitale toetsing, de inzet van video, flip the classroom, digiborden en digitale didactiek. Bij elk onderwerp kijk je hoe je ICT kunt inzetten om je leerdoelen te behalen.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
Als leraar maak je (bijna) dagelijks ethische afwegingen bij je beroepsmatig handelen. In deze module onderzoek je aan de hand van thema’s welke ethische vragen je tegenkomt en hoe je ethisch verantwoord kunt handelen.
Meer weten? Neem contact met ons op
In deze module leggen we de basis van gamedidactiek. Je kijkt naar verschillende educatieve games en hoe je ze kunt inzetten in een onderwijssituatie. Ook leer je hoe je de leereffecten kunt toetsen.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
Tijdens deze cursus komen verschillende aspecten van groepsdynamica aan bod; denk aan het aanzetten tot zelfreflectie en zelfsturing, het toepassen van interventies in een groep en een goede conflicthantering.
Meer weten? Neem contact met ons op
Leraren in het vo hebben vaak ook een taak als mentor. In deze cursus leer je niet alleen over de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van een mentor, maar ook gespreksvaardigheden en persoonlijke reflectie.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
De stijl van ontwikkelingsgericht coachen sluit naadloos aan op de principes van activerende didactiek. In deze module leer je zowel groepen als individuen zó te begeleiden dat ze uit zichzelf in beweging komen.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
In deze module pas je de theorie uit de cursus gamedidactiek toe in de praktijk. Je ontwerpt een educatieve game, waarbij je een onderwerp en leerdoel(en) uit je eigen vakgebied als uitgangspunt neemt.
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
Op basis van een ontwerp realiseer je in deze cursus een educatieve game. Daarbij kies je voor de rol van ontwerper (accent op vormgeving en beleving) of ontwikkelaar (accent op programmeren en interactiviteit).
Meer weten? Neem contact met ons op
Direct aanmelden? Ga naar het aanmeldformulier
Docenten
De docenten zijn gerenommeerde deskundigen op hun vakgebied met passie voor hun vak.
Overige informatie
Je neemt zelf de regie in handen over je eigen leerproces. Je eindkwalificaties geven aan welke resultaten je moet behalen, maar je bepaalt zelf de weg, het tempo en de volgorde om daar te komen. Er is een begeleider om je te helpen. Tijdens je opleiding staan vakkennis, pedagogische en didactische vaardigheden en ervaring voor de klas centraal.
Tijdens de deeltijdopleiding leraar omgangskunde tweedegraads leer je niet alleen in de klas en individueel, maar ook in de praktijk, in leerteams en via een digitale leeromgeving.
Aan het einde van je tweede studiejaar krijg je een bindend studieadvies*. Om door te stromen heb je minimaal 50 studiepunten van de propedeuse nodig (vrijgestelde studiepunten tellen niet mee). Haal je dit niet, dan moet je stoppen met de opleiding.
*Onder voorbehoud, nog geen besluit genomen over 'bindend' of 'dringend' studieadvies.
Deze opleiding is geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO).
Bereken met de collegegeldmeter van Hogeschool Utrecht hoe hoog jouw collegegeld uitvalt. Ben je al leraar, dan kun je ook in aanmerking komen voor een lerarenbeurs of een tegemoetkoming leraren.
Combineer je opleiding bijvoorbeeld met een bevoegdheid leraar Gezondheidszorg & Welzijn. Met een dubbele bevoegdheid mag je lesgeven in meerdere vakken en vergroot je je kans op het vinden van een leuke baan.