Lectoraat Toegang tot het Recht
Hoe maak je 'het recht' toegankelijk voor iedereen? Het lectoraat Toegang tot het Recht onderzoekt de knelpunten in juridische hulp- en dienstverlening. Daarbij kijken we vooral naar nieuwe vormen van laagdrempelige toegang, zoals digitale klachtenprocedures. Ook onderzoeken we juridische vaardigheden van lokale professionals, de kwaliteit van alternatieve vorm van conflictbeslechting en juridische zelfredzaamheid.
Onderzoekslijnen binnen het lectoraat
Om mensen juridisch zelfredzaam te maken, moet er een basis zijn van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid. Iemand moet het vertrouwen hebben dat zijn rechten gerespecteerd worden en dat iedereen gelijk is voor de wet.
Deze onderzoekslijn richt zich op de factoren die bijdragen aan juridische zelfredzaamheid. Wat zijn de gevolgen van de globalisering van toegang tot het recht op lokaal niveau? We kijken onder andere naar innovatie van werkwijzen en kwaliteit, bijvoorbeeld bij (eerstelijns) rechtshulp en (alternatieve) geschilbeslechting.
Projecten
- Betere (rechts)hulp bij multiproblematiek
- COVID-19 Maatregelen & Je Recht
- Podcastserie over de impact van Covid-19 maatregelen op onze grondrechten en rechtsstaat
- Beter verwijzen naar Schadefonds Geweldsmisdrijven
Sociale wijkteams en sociale forensische professionals werken op het snijvlak van hulp en recht. Nu veel voorzieningen zijn overgeheveld naar gemeentes, is het nog belangrijker dat zij voldoende kennis hebben van het recht.
In deze onderzoekslijn kijken we bijvoorbeeld naar de juridische vaardigheden van lokale professionals binnen de bijzondere rol die ze vervullen als 'poortwachters van het recht'.
Projecten
- Poortwachters & Het Recht: serie korte docu's
- Rechtsbescherming bij lokale veiligheidsinterventies
- Sociale professionals op het snijvlak van hulp en recht
- Strafrechtmediation: Geborgd in kwaliteit
Digitale vaardigheden zijn van belang voor de toegankelijkheid van digitale overheidsdiensten. Wanneer deze vaardigheden onderontwikkeld zijn bij groepen burgers, kan dit hun toegang tot het recht in de weg staan.
Voor het lectoraat ligt de focus op het gebruik van digitale platformen die niet in dezelfde mate toegankelijk zijn voor alle groepen burgers. Waardoor ontstaat de 'digital divide'? En welke gevolgen heeft deze digitale kloof voor het verwezenlijken van (mensen)rechten?
Projecten
- AI van repliek gediend? Een verkenning van tegenmacht vanuit maatschappelijke organisaties.
- De legitimatie van privacyinperkende veiligheidsmaatregelen van de overheid
Eerstelijns sociaal-juridische ondersteuning in Nederland: aansluiting tussen vraag en aanbod
Als je een sociaal-juridisch probleem hebt, zou het niet moeten uitmaken in waar je woont. In de praktijk blijkt toch dat het aanbod en type hulp verschilt per gemeente. Dit kwantitatieve onderzoek kijkt naar de aansluiting tussen het aanbod van gemeenten en de behoeften aan sociaal-juridische ondersteuning van inwoners.
Mediation in strafzaken
Mediators in strafzaken begeleiden de ingewikkelde dynamiek tussen verdachte en slachtoffer. Daarbij is van belang dat de verdachte verantwoordelijkheid neemt voor het gepleegde strafbare feit en de gevolgen daarvan. Dit om herstel voor beide mogelijk te maken.
Rechtsbescherming realiseren bij verplichte zorg door psychiaters en verpleegkundigen
Om veiligheid van burgers te garanderen, worden steeds vaker maatregelen genomen om risico's te verkleinen. Het is belangrijk dat naast goed hulpverlenerschap, ook juridische competenties van eerstelijns professionals geborgd zijn in goede zorg.
Publicaties
- Justice and risk assessment The subjectivity of pre-emptive screening of radicalisation processes
- Legal aid and clients with multiple problem A first screening at the Dutch Legal Services Counter, International Journal of the Legal Profession
- Focus on client needs - A study on frontline legal aid in the Netherlands Focus op client behoeften -- Een studie over eerstelijns rechtshulp in Nederland
Onderwijs
Onze onderzoeksresultaten worden gebruikt in praktijkonderwijs en opleidingen. Hiermee verbeteren we de kwaliteit van de diensten van juridische en sociale professionals. Ook vergroten we zo de toegankelijkheid van het rechtssysteem voor alle burgers.
Het lectoraat is betrokken bij de honoursmodules Toegang tot Recht, Mensenrechten en duurzame ontwikkeling en Srebrenica Genocide. Studenten uit de honoursmodule Toegang tot Recht maakten een essaybundel, waarin ze onderzochten wat toegang tot recht is en hoe het zich verhoudt tot maatschappelijke ontwikkelingen. Studenten van honours Srebrenica genocide sluiten module af met een beroepsproduct waarin ze verworven kennis vertalen naar eigen beroepscontext in relatie tot de actuele maatschappelijke ontwikkelingen.
“We zien veel verspilling van maatschappelijk geld voor mensen die op meerdere levensdomeinen problemen ervaren. We brengen o.a. in samenwerking met het lectoraat Toegang tot het Recht kennis en ervaring samen om gezamenlijk te leren en bij te dragen aan het verbeteren van de (sociaal)juridische keten.”
Anke Verkade-Bosma Bestuurder De Sociale Basis Dordrecht e.o.
Samenwerking
We werken samen met onder andere: Juridisch Loket, Vereniging van Mediators in Strafzaken, U Centraal, Stichting Rijnstad, Sociale Dienst Drechtsteden, Vivenz Maatschappelijke Dienstverlening, Privacy First, en het College voor de Rechten van de Mens.
