meertalige onderwijsassistenten

Stel je voor: je komt in een omgeving waar alleen nog Japans wordt gesproken. Geen Nederlands, geen Engels. En je spreekt zelf geen Japans. Leer je dan sneller Japans? "Nee", weet lector Jantien Smit: "Het helpt juist als iemand je in je eigen taal wat extra uitleg kan geven. Hetzelfde geldt voor kinderen die in Nederland komen wonen en de taal nog niet machtig zijn. Zij komen op school vaak in een 'taalbad' terecht: een plek waar alleen Nederlands wordt gesproken. Lang geloofden we dat dit behulpzaam is, maar dat blijkt niet zo te zijn: kinderen leren met deze aanpak juist minder snel Nederlands te begrijpen en spreken. Dat heeft ook invloed op hun ontwikkeling in andere vakken."

Kinderen en jongeren die geen of weinig Nederlands spreken kunnen zich via internationale schakelklassen voorbereiden op een toekomst in het Nederlandstalige onderwijs. Ithaka is zo’n school in Utrecht waar de leerlingen verschillende meertalige achtergronden hebben. Samen met de HU leidt Ithaka nu ook meertalige onderwijsassistenten (MOA’s) op. Dit zijn statushouders die onderwijservaring meebrengen vanuit hun thuisland en graag aan de slag willen in het Nederlandse onderwijs. Jeroen Bishesar, opleider bij Ithaka: “In het project met de HU geven we ook MOA’s een plek. Eigenlijk een internationale schakelklas voor onderwijsassistenten.”

De meertalige onderwijsassistenten hebben naast een taalfuntie in de klas ook een belangrijke voorbeeldfunctie voor leerlingen. Zij zijn een sprekend voorbeeld van hoe je je weg vindt in een nieuw systeem. Jeroen: "Samen met de HU hebben we een ‘opleidingshuis’ voor MOA’s ingericht. Een vaste dag in de week waar MOA’s samen met opleiders leren en reflecteren. Hier leren MOA's over het Nederlandse onderwijssysteem, de pedagogische visie, cultuur, en taal. En in onze lessen doen ze ervaring op als onderwijsassistent. Ze helpen leerlingen in het Nederlands en in hun eigen taal. We zien dat leerlingen hier enorm van groeien. Ook werkt het heel fijn als onderwijsassistenten aanwezig zijn bij oudergesprekken. Zij zijn een taalbrug, maar ook een culturele brug. Zo snappen ouders en school elkaar beter. Ook dat heeft een positief effect op de ontwikkeling van leerlingen."

Het project raakt verschillende onderwijsvraagstukken in de stad: gelijke kansen in het onderwijs, de sociale verbinding tussen school en thuis en omgaan met het lerarentekort. Jantien: "We hebben een lerarentekort, maar docenten die vanuit het buitenland naar Nederland zijn verhuisd krijgen hier vaak geen baan in het onderwijs. Ook niet als zij een in Nederland erkende lesbevoegdheid hebben. Bijvoorbeeld omdat ze de taal nog niet voldoende machtig zijn of het onderwijssysteem en de onderwijscultuur in Nederland nog niet genoeg kennen. Als je in deze groep investeert, boor je een enorm potentieel aan. En dat hebben we hard nodig." Samen met Gemeente Utrecht verkennen Ithaka en de HU hoe we de rol van een MOA op meer scholen kunnen inzetten.

Wil je meer weten over het MOA-project? Neem een kijkje op de projectpagina voor onderzoeksupdates en publicaties of neem contact op met onze onderzoekers. Wil je meer weten over meertaligheid bij de HU? Op de themapagina meertaligheid vind je inspiratie, het laatste nieuws en ons opleidingsaanbod. 

Ithaka
Lectoraat Meertaligheid en Onderwijs
Gemeente Utrecht