"Breed inzetbare professional tegen versnippering"

Een kind dat verzuimt van school, krijgt te maken met een hele reeks aan instanties: de leerplichtambtenaar, Stichting Halt, de Raad voor de Kinderbescherming, het Centrum Jeugd & Gezin, de Jeugd- & Gezinsbeschermers, Veilig Thuis, de politie en het Openbaar Ministerie. Dat kan anders, dacht Fatima Yazami, en ze bedacht de ‘breed inzetbare professional’ (BIP). Ze droeg het idee aan bij het innovatieteam van het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V). Dat ministerie is haar werkgever, want Yazami is raadsonderzoeker bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) locatie Haarlem. Binnen de masteropleiding Forensisch Sociale Professional aan Hogeschool Utrecht deed zij alvast onderzoek naar het concept.

“Hoe meer hulpverleners zich bezighouden met een kind dat verzuimt, hoe slechter dat is voor het kind”, zegt Yazami. “Dat blijkt uit de wetenschappelijke literatuur. Kinderen moeten telkens opnieuw hun verhaal doen, terwijl dat allang bekend is. Met name bij kwetsbare kinderen is het lastig om telkens opnieuw vertrouwen te winnen.” En dus keek Yazami of het ook anders kon. “In mijn onderzoek heb ik professionals van alle betrokken instanties geïnterviewd om te kijken welke competenties zij inzetten bij het uitvoeren van hun werk. Dat bleken vrijwel dezelfde te zijn door de hele keten. In de uitvoering verschillen professionals dus niet zo veel. De instanties verschillen alleen in de taakstelling, kennis en bevoegdheden.”

Met dat inzicht schreef zij haar masterthesis en een projectplan rondom het kind dat van school verzuimt. Drie instanties bleken bereid deel te nemen aan een proef. Vanaf 1 januari 2018 werken zes professionals van drie instanties als breed inzetbare professionals, die kinderen door het gehele traject begeleiden. Yazami: “Het doel is om elk kind binnen drie maanden van passende zorg en/of passend onderwijs te voorzien.” Voor de proef worden in de gemeente Haarlem twee leerplichtambtenaren, twee medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming en twee van Stichting Halt geselecteerd en getraind. Zij zullen  25 tot 30 procent van de tweehonderd jaarlijkse meldingen van verzuim in deze regio behandelen. De proef loopt tot eind 2019.

Het Kenniscentrum Sociale Innovatie (KSI) van Hogeschool Utrecht doet onderzoek naar de proef. “Het idee is om kennis te ontwikkelen over de werkzaamheid van de BIP”, zegt Yazami. “Dat leidt hopelijk tot aanbevelingen voor de jeugdhulpverlening.” Maar het concept reikt potentieel veel verder, voegt Yazami toe. “De kern is dat er in ketensamenwerking obstructies plaatsvinden als gevolg van overdrachten tussen professionals. Mogelijk werkt het beter om iedereen op te leiden tot het uitvoeren van alle taken.” Dat idee is op veel plekken toepasbaar: van aanpak van dierenmishandeling tot terugkerende jihadstrijders – maar ook het ministerie van Financiën heeft interesse in het concept, om de samenwerking tussen de afdelingen IT en Financiën van het ministerie te verbeteren. “Naarmate we ontdekken wat werkt en wat niet, kunnen we dit model inzetten om producten te ontwikkelen tussen instanties die door alle betrokken professionals gedragen worden. Dat vraagt natuurlijk wel om professionals die nieuwsgierig zijn en bereid zijn om buiten de kaders te denken. Uit de proef en het onderzoek van de HU moet blijken hoe dat model precies vorm kan krijgen.”