"Leefstijl is niet langer hobby van enthousiaste docenten, maar essentieel voor alle zorgopleidingen"

Meer dan de helft van de volwassen Nederlanders is te zwaar. Vanuit het preventieakkoord zijn diverse projecten gestart, waaronder ‘Overgewicht en Leefstijl in Zorgopleidingen’. “Het was een goede keuze om je niet alleen te richten op de patiënten met overgewicht maar om ook de zorgprofessionals erbij te betrekken, zodat zij het gesprek met de patiënt aan kunnen gaan”, vertelt Liesbeth Haverkort, senior onderzoeker bij het lectoraat Innovaties in de Preventieve Zorg.

Het project kende een stroeve start. “Toen we in 2019 met dit project startte, was het echt sleuren en trekken bij de opleidingen om het belang van minder overgewicht en een goede leefstijl in het onderwijs duidelijk te maken”, vertelt Haverkort. “We werden vaak afgescheept met overvolle curricula en dat het meer een hobby en keuze van de individuele docent was. Met het uitbreken van de COVID-pandemie stond leefstijl, waar voeding een belangrijk onderdeel van is, bij iedereen op de radar. Opleiders zagen in dat aandacht voor een gezonde leefstijl binnen de opleiding essentieel is voor een verschuiving binnen de Nederlandse gezondheidszorg richting preventie.”

“Toen ik in 2019 startte bij de HU, ben ik direct gaan overleggen hoe we voeding een betere plek konden geven binnen het curriculum van de opleiding verpleegkunde”,  vertelt Heleen Scholten, docent van de vakgroep Voeding. “Maar ik kon destijds al snel de conclusie trekken dat die ruimte, ook hier bij de HU, er niet was.”

Een curriculum verander je niet zomaar, maar er zijn tal van mogelijkheden om binnen de huidige lessen voeding en leefstijl bespreekbaar te maken en structureel in te bedden. “Samen met docenten van diverse opleidingen in het land en verpleegkundigen in het werkveld hebben we in kaart gebracht waar de knelpunten zitten in de kennis rondom overgewicht en leefstijl. Op basis daarvan hebben we een mooi palet aan toepasbare producten ontwikkeld die voor zowel het mbo, hbo als wo makkelijk in te bedden zijn in lessen over bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, diabetes of zwangerschap”, vertelt Haverkort.

“Een product waar ik zelf met veel plezier aan heb gewerkt is de online escaperoom. Deze is ontwikkeld om bij docenten op een speelse manier bewustwording te creëren van de verschillende aspecten die meespelen bij overgewicht, zoals stress, slaap en beweging. De docenten zijn er enthousiast over. We kijken nu of we het als lesvorm ook kunnen aanbieden aan studenten verpleeg- en geneeskunde”, vertelt Scholten.

Met een breed palet aan producten en een groeiend besef van urgentie voor het onderwerp binnen de zorgopleidingen kijkt het team terug op een succesvol project. “We hebben voldaan aan de targets die VWS ons heeft gesteld voor dit project. Maar waar ik nog het meest trots op ben, is de ommekeer die zorgopleiders hebben gemaakt ten aanzien van het onderwerp overgewicht en leefstijl. We hebben aandacht gegenereerd voor preventie van overgewicht en het belang een gezonde leefstijl binnen zorgopleidingen”, zegt Haverkort. “Docenten zijn enthousiast over wat we hebben ontwikkeld en staan te popelen om ermee aan de slag te gaan. Zij zijn nu onze ambassadeurs die met de lesstof aan de gang kunnen gaan en dit het onderwijs in gaan brengen”, vertelt Scholten.

De projectgroep is momenteel met VWS in gesprek over de continuering van het onderzoeksproject.