Masterclass Inclusief Design: “Het lampje gaat vaak pas branden als je iets zelf ervaart”

Susanne Kamminga is UX-designer en verzorgt trainingen vanuit designbureau Greenberry. “Enkele jaren geleden bedachten we de tag line: ‘Digitaal design waar iedereen een beetje beter van wordt’. We kregen naar aanleiding daarvan de terechte vraag: ontwerpen jullie wel écht voor iedereen? Dat zette ons aan het denken”, vertelt ze. “We hebben toen veel zelfonderzoek gedaan. Het was de tijd dat de Black Lives Matter beweging groot in het nieuws kwam. Dat gaf het onderwerp extra urgentie.” Naast Black Lives Matter speelde ook het onderzoek van neuro-informaticus Sennay Ghebreab (UVA) een grote rol. Hij verdiepte zich in algoritmes die discrimineren en ontdekte dat je als zwarte man meer kans hebt om aangereden te worden door een zelfrijdende auto. Een pijnlijk voorbeeld van de schade die niet-inclusief design kan aanrichten. Susanne: “We besloten toen écht voor iedereen te gaan ontwerpen: voor mensen van alle culturen, sociaaleconomische klassen en achtergronden, met uiteenlopende leeftijden, opleidingsniveaus, seksuele voorkeuren, beperkingen, noem maar op.”

Greenberry ontwikkelde zich tot specialist in inclusief design en geeft ook trainingen op dat gebied. Zo kwam Susanne in gesprek met de HU. Samen met Alain Dujardin, creatief directeur en partner bij Greenberry, Michael de Kruijf, senior partner bij Greenberry, Hans de Clercq, HU-directeur van het Instituut voor Media, en Sabine Donker-Celovic, coördinator van het post-hbo onderwijs voor dat instituut, kwamen zij tot een plan voor een post-hbo masterclass inclusief design. Deze is niet alleen voor designers maar ook voor mensen die met hen werken: mediaprofessionals, marketingmensen en product owners. Sabine. “Onder die groepen is al veel animo voor de masterclass. Zij leren bij ons inclusief te denken en ze leren de aanpak van design thinking kennen, zodat ze zelf onderdeel worden van het ontwerpproces en leren denken vanuit de behoefte van de gebruiker.”

Waarom is deze masterclass zo belangrijk? Susanne: “Te vaak worden doelgroepen niet meegenomen bij de ontwikkeling van producten en diensten. De witte man van in de veertig is in veel uitingen nog altijd het ‘toonbeeld van Nederland’. Dat is natuurlijk helemaal niet realistisch. Vaak wordt bij design wel aan diverse doelgroepen gedacht maar gebeurt dat vanuit eigen aannames en percepties. Wat deze masterclass je leert, is vóór de ander ontwerpen mét de ander. Je leert de mensen te betrekken voor wie je ontwerpt. Dat begint bij het om je heen verzamelen van de juiste mensen. Wie interview je daarvoor, hoe bereik je ze? Hoe haal je behoeftes en ideeën effectief op?”

Sabine: “Het belang van de ervaringsdeskundige – de gebruiker - is belangrijk in deze masterclass. Zo hebben we Simon Dogger (Design Beyond Vision) uitgenodigd, die als designer én blinde zijn verhaal komt vertellen en deelnemers meeneemt in het ontwerpen voor visuele beperkingen. Ook Susanne kent als slechthorende de beperkingen van sommige ontwerpoplossingen uit eigen ervaring.” Susanne vult aan: “Wij maken dit inzichtelijk. We laten bijvoorbeeld mensen blind door een app navigeren. Waar loop je tegenaan, welke obstakels had je eigenlijk niet verwacht? Het lampje gaat vaak pas branden als je iets zelf ervaart.”

Maar bewustwording is enkel het vertrekpunt, vertelt Susanne. “Het gaat ook over praktisch ontwerp: welke handvatten heb je nodig om je gewenste design te kunnen neerzetten? Deelnemers mogen hun concrete opdrachten inbrengen. Na de eerste dag worden ze uitgedaagd zoveel mogelijk van het geleerde toe te passen in hun organisatie. De tweede dag krijgen ze concrete tools om een product inclusief te maken.”

De eerste masterclass gaat van start op 22 maart 2023. Meer weten? Zelf aan de slag met inclusief design? Kijk op de website voor meer informatie.