XR-simulator studenten helpt begrip voor ADHD te vergroten

Het begon allemaal met de Nationale Studenten Enquête 2022. Daaruit kwam naar voren dat Nederlandse studenten met een ondersteuningsbehoefte ontevreden waren over hun opleiding en over het hoger onderwijs in het algemeen. In het bijzonder studenten met ADHD. Voor het lectoraat Organisaties in Digitale Transitie van Hogeschool Utrecht was dat aanleiding een onderzoek te starten. Daaruit bleek dat de grote hoeveelheden studie-informatie die studenten te verwerken krijgen, voor ADHD-studenten een groot struikelblok is. “Onder HU-studenten bleek er echter nog een groter struikelblok: zij voelden zich structureel niet begrepen”, vertelt Machil Deinum, beleidsadviseur en onderzoeker Studeren+ aan de HU.

Docenten maar ook medestudenten blijken lang niet altijd goed te weten hoe ze moeten omgaan met studenten met ADHD. Ze hebben soms geen goed beeld van wat ADHD precies inhoudt en zijn zich niet bewust van hun blinde vlekken. “Om misverstanden en stigma’s te voorkomen, komen sommige studenten liever niet meer uit voor hun ADHD – en dus ook niet voor hun ondersteuningsbehoefte.” Niet alleen zijzelf willen dit graag veranderen, ook docenten en medestudenten zien dit graag anders, benadrukt Machil. “Die vraag kwam echt vanuit de HU-gemeenschap; we zijn in co-design oplossingen gaan zoeken.”

Onderzoekers, ADHD-studenten, (ADHD-)docenten, decanen en andere HU-medewerkers hebben zo samen diverse manieren bedacht om het begrip voor en de ondersteuning bij ADHD te verbeteren. Machil: “Er bleek behoefte te zijn aan ervaringsgerichte workshops, waarin het perspectief van de ADHD-student centraal staat. Een soort ‘student simulator’ waarin mensen zonder ADHD kunnen ervaren hoe het is om te studeren met ADHD.” Einddoel: meer begrip, betere ondersteuning en uiteindelijk inclusiever onderwijs voor studenten met ADHD.

Vier studententeams van de Associate degree opleiding Digitale Techniek & Media hebben een eerste stap gezet in het ontwikkelen van zo’n simulator. Deze maakt gebruik van extended reality (XR). Bij XR worden beelden, geluiden en soms zelfs geuren geprojecteerd rondom een deelnemer. Op deze manier stapt een deelnemer werkelijk in de schoenen van iemand anders. De studenten ontwikkelden vier XR-scenario’s die docenten maar ook studenten helpen begrijpen wat voor invloed ADHD kan hebben op het studeren. Het XR-Lab van de HU heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van de simulaties.

“In deze simulaties staat een tafel met een stoel in het midden van een XR ruimte. Hier komt een deelnemer te zitten. Deze voert een opdracht uit die concentratie vereist, zoals het schrijven van een essay of iets uit het hoofd leren. Op de vier wanden om de deelnemer heen worden beelden geprojecteerd. Er klinken geluiden. De sfeer van een klaslokaal of een koffiebar, een plek waar een student zou kunnen studeren of werken. Alleen: de normale geluiden van pratende mensen, schuivende stoelen, tikkende klokken en de normale beelden van gezichten, lichtinval, bewegingen zijn in deze ruimte op een subtiele manier aangedikt.” Zo kan iemand ervaren hoe het is voor een student die extra gevoelig is voor afleidende prikkels. Met nadruk op ‘kan’, zegt Machil er wel bij. “Misschien is deze vertaling van de ervaring van studeren met ADHD nog te simplistisch. In het komende studiejaar wordt dit project doorontwikkeld met de inbreng van nieuwe studenten uit de ADHD-community, nieuwe studenten van de opleiding Digitale Techniek & Media en de voortschrijdende wetenschappelijke inzichten op het gebied van ADHD. Alles om de studie-ervaring van een echte ADHD-student zo natuurgetrouw na te bootsen.”

Eerder werkten verschillende lectoraten en HU-onderdelen al samen in onderzoek naar Digitale Inclusie. Daarnaast is nu dus onderzoek naar Inclusief Onderwijs gestart; meer informatie hierover is binnenkort beschikbaar op een projectpagina. Nu al meer weten over dit project? Neem dan contact op met Frederike Scholz, Harriët Rempe of Machil Deinum.