Nieuw lectoraat onderzoekt digitale transformatie in organisaties

Momenteel komen werkzaamheden die tot voor kort als typisch menselijk werden gezien binnen het bereik van automatisering, dankzij kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning. “Veranderende technologie heeft impact op alle niveaus van de organisatie”, zegt Lub. “Het houdt niet op bij de aanschaf van software voor een bepaald onderdeel van het werkproces: dat is pas het begin. Mensen moeten op een andere manier hun werk doen, er komen nieuwe kanalen bij terwijl oude verdwijnen, de samenwerking met andere organisaties verandert. Van het operationele tot het strategische niveau heeft nieuwe technologie grote invloed. Inmiddels is die invloed zelfs zo groot dat het risico bestaat dat de technologie ons boven het hoofd gaat groeien.”

Ethiek
Als voorbeeld noemt Lub de beslissing van Amazon om recruitment door AI te laten uitvoeren, in de hoop dat het selectieproces eerlijker en diverser wordt. “Maar die AI was getraind met een grote hoeveelheid menselijke beslissingen, en versterkte de vooroordelen die zij vond in de data. Wat bleek: door AI werd het selectieproces juist nog racistischer en minder divers dan als mensen het deden.” Vandaag de dag is AI overal. “De vraag is: wat gebeurt hier nu? Wanneer verliezen we de grip? Ik denk dat technologie ons mooie dingen kan brengen, maar we moeten oppassen dat we niet worden overgenomen door technologie.”

Uitdaging
“Mijn voornaamste interesse is organisatieverandering als gevolg van digitale transitie”, vervolgt Lub. Organisaties en de samenleving staan voor een hele grote uitdaging. We moeten nadenken over hoe we de digitale transformatie zo kunnen vormgeven dat werknemers en burgers er profijt van hebben, in plaats van dat het leidt tot een kaalslag. Het moet niet zo zijn dat robots het werk overnemen en mensen werkloos achterblijven.”

Welzijn
Hij ziet de komende vier jaar drie hoofdonderwerpen voor zijn lectoraat. “Het eerste is de vraag welke skillset mensen nodig hebben om mee te kunnen in de digitale transformatie. Het tweede onderwerp is de vraag hoe je als organisatie zo’n transitie kunt inrichten zodat mensen begrijpen waarom die nodig is en erin meegaan. En het derde is de vraag hoe je al die nieuwe digitale mogelijkheden die we hebben kunt inzetten om werk leuker en interessanter te maken. Organisaties kunnen big data ook inzetten ten behoeve van welzijn en duurzame inzetbaarheid van werknemers.”

Big data
Een precieze onderzoeksagenda is het nog niet, zegt Lub erbij: “Eerst moet ik de HU en partners uit het werkveld verder in kaart brengen. Ik kijk daarbij met interesse naar grote organisaties die voorlopers zijn op het gebied van big data en AI, bijvoorbeeld verzekeraars en financiële dienstverleners. Daar valt veel van te leren. Ook wil ik me richten op kleine en middelgrote bedrijven en start-ups die op kleine schaal werken en dus snel schakelen. Daar kunnen we van leren wat effectieve veranderprocessen zijn. De impact van digitale transformatie op mensen in organisaties is heel breed, er komt van alles samen. Dat is het mooie van praktijkgericht onderzoek aan het hbo: we hebben de vrijheid en de creativiteit om multidisciplinair te kijken naar problemen.”

Aanmelden openbare les