Anita Bosman: “Een verandering van de ICT-cultuur is goed voor man én vrouw”

Anita Bosman
Bronvermelding: https://www.dupho.nl/downloads/DuPho_Algemene_voorwaarden_augustus_2016.pdf

De digitale samenleving kan alleen succesvol zijn als iedereen wordt gerepresenteerd. Het streven van NLdigital, een collectief van bedrijven die zich inzetten voor de digitale transformatie, is dan ook dat 50% van de Nederlandse ICT-sector in 2030 uit vrouwen bestaat. Daar zijn inspirerende voorbeelden voor nodig. NLdigital heeft daarom een lijst ‘Meest inspirerende vrouw in Tech’, met daarop: Anita Bosman. Als directeur van het Institute for ICT van Hogeschool Utrecht zet zij zich in voor meer vrouwelijke instroom in de ICT-opleidingen. "Dat is belangrijk voor de economie, voor de innovatie, en voor herkenbaarheid en vertegenwoordiging van het vrouwelijk perspectief."

“Wij zijn als Institute for ICT wel inclusief maar nog niet divers genoeg", stelt Anita Bosman. "Iedereen is welkom, maar we missen nog vrouwen. Binnen onze opleiding HBO-ICT is 9 tot 10 procent vrouw, net als landelijk. Van de mensen die in Nederland in de ICT werkt, is zo’n 18 procent vrouw. Dat is dus geen goede afspiegeling van de maatschappij. Er is nog een reden dat we meer vrouwen in de ICT willen: er is een enorm tekort aan goede ICT’ers, er staan nog zo’n 100.000 vacatures open. Als die voor een groot deel door vrouwen worden ingevuld, slaan we twee vliegen in één klap.”

'ICT is meer dan programmeren'

“Vaak wordt er gedacht dat je bij ICT de hele dag achter een scherm aan het programmeren bent. Maar ICT is veel meer. Denk aan projectmanagers, scrum master, functionaris gegevensbescherming, data scientist en netwerkbeheerder. Vanuit onze opleiding HBO-ICT zijn wij juist aan het kijken naar mooie projecten in de breedte, die ook beter aansluiten bij vrouwen. Denk hierbij aan projecten met robots in de zorg of in het onderwijs.”

'Dat is iets voor mannen'

Waarom kiezen niet meer vrouwen voor ICT? Daar zijn meerdere redenen voor. Een belangrijke is het moeilijk te bestrijden stereotype: ‘ICT is voor mannen’, vertelt Anita. “Dat schrikt vrouwen af. Maar je werkt als ICT’er al lang niet meer uitsluitend voor een ICT-bedrijf. Je werkt veel samen in multidisciplinaire teams en je kunt in alle sectoren terecht, ook bijvoorbeeld in gezondheidszorg, onderwijs of marketing. We moeten dus de vooroordelen en de cultuur zien te veranderen. Dat is goed voor iedereen, man en vrouw.”

Meiden in de IT

Als zo’n cultuur zichzelf in stand houdt, waar begint dan de verandering? Wat kan je als opleiding doen? Van alles, stelt Anita. Maar je kan niet bouwen zonder cement. “Het begint bij good governance. Wij hebben als managementteam gezegd: dit vinden we belangrijk, hier willen we in investeren. Onze programmaleider Mieke Braadbaart is toen gaan kijken: welke interventies zijn nodig om meer vrouwen binnen de opleiding te krijgen?” Dat begon bij: de voorlichting. Mieke: “Vrouwen die nog twijfelen over de opleiding, kunnen nu aanschuiven bij Meiden in de IT. Daar horen ze van studenten als Floortje hoe zo’n opleiding nou is, voor een vrouw. Dat maakt voor hen de drempel weer een stukje lager.” Floortje, dat is vierdejaars studente Software Development Floortje Teeuwen. “Ik zie bij zo’n bijeenkomst mensen roezemoezen omdat ik niet voldoe aan hun voorstelling van een ICT-student. Het stereotype is sterk. Bij de opleidingskeuze kijken mensen immers naar wie er al op zitten. Als dat vooral jongens zijn, met mannelijke docenten, dan demotiveert je dat als vrouw.” Floortje doet meer voor de emancipatie van HBO-ICT. Zo prijkt haar foto op flyers en folders van de opleiding. “Ik vind dat mooi om te doen. Het is belangrijk dat vrouwen zichzelf kunnen herkennen in medestudenten.”

Elkaar meer zien

In 2021 organiseerde Anita voor het eerst het Netwerkevent vrouwen in de ICT, waar vrouwelijke studenten, docenten en rolmodellen vanuit het bedrijfsleven samen kwamen.

Mieke: “Ook zijn we ICT-studentes gaan vragen: hoe gaat het met jullie? Wat kunnen we voor jullie doen? Zij gaven toen aan dat ze graag vaker andere vrouwelijke studenten wilden tegenkomen. We zijn ze toen meer bij elkaar gaan zetten en in contact met elkaar gaan brengen, zodat er in de klas een beter evenwicht met de jongens ontstaat en zij zich meer aan elkaar kunnen spiegelen en optrekken.” Floortje: “Het is heel fijn om meer vrouwen tegen te komen in de opleiding, en te merken dat je dezelfde passies en interesses deelt. Je voelt je niet langer het buitenbeentje.” De opleiding heeft er ook voor gezorgd dat vrouwelijke studenten vaker een vrouwelijke docent voor zich krijgen. En er wordt gekeken naar het lesmateriaal, vertelt Anita. “In voorbeelden ging het daar altijd over mannen. We werken aan meer casuïstiek voor vrouwen.”

Begeleid door vrouwen

Studieloopbaanbegeleiding (slb) is bij de HU doorgaans een taak van docenten. Met vooral mannelijke ICT-docenten, werden bijna alle vrouwelijke ICT-studenten dus door mannen begeleid. Maar als je vrouwen wilt interesseren voor de opleiding, moet je zorgen dat ze door vrouwen begeleid kunnen worden, vertelt Anita. “Daarom hebben wij de functies van docent en slb’er losgekoppeld en vacatures uitgezet voor slb’ers, die studieloopbaanbegeleiding dus als enige taak kregen. Daar kwamen veel vrouwen af. Onder slb’ers is er nu een veel beter evenwicht, en dat merk je.” Mieke kan dat beamen: “Er zijn allerlei onderzoeken die aantonen dat het samenwerken van mannen en vrouwen ten goede komt aan productiviteit en innovatiekracht, ook in de ICT. De combinatie is sterker dan teams met alleen mannen of alleen vrouwen.”

Goede balans

Zo wordt de opleiding stap voor stap aantrekkelijker voor vrouwen. Anita: “Maar het gaat niet vanzelf. We denken dan ook in lange lijnen: we willen over 10 jaar minstens 30 procent vrouwen in de opleiding hebben. Het scheelt dat ICT steeds belangrijker wordt in andere opleidingen. Als langs die weg meer vrouwen in de ICT komen te werken, is dat natuurlijk prachtig. Als we maar een goede balans krijgen. Dat is belangrijk voor de economie – het oplossen van het tekort aan ICT’ers –, voor de innovatie, en voor herkenbaarheid en vertegenwoordiging van het vrouwelijk perspectief. Daar zetten we ons graag voor in.”

Deel dit artikel