Onderwijsmodule helpt journalistiekstudenten over hun data-angst heen

“In het verleden was er in de journalistenopleidingen nauwelijks aandacht voor het analyseren en verwerken van cijfermateriaal”, zegt Yael de Haan, lector Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie bij Hogeschool Utrecht (HU). “Die vaardigheid is echter niet meer weg te denken uit de journalistiek. Cijfers en statistieken zijn op allerlei manieren onderdeel van de dagelijkse routine op redacties. Journalistieke research, fact-checking en verificatie nemen een centrale rol in.” 

Uit gesprekken met studenten aan de journalistiekopleiding van de HU blijkt dat zij nut en noodzaak inzien van competenties in data-analyse en -verificatie. Tegelijk is de opkomst bij lessen datajournalistiek en dataworkshops in de bovenbouw erg laag. De Haan: “Studenten zeggen dat ze het belangrijk vinden maar dat het niks voor hen is, of dat ze niet met Excel kunnen werken. Wij vermoeden een zekere angst voor data en cijfers onder die excuses. En dat is een groot probleem voor de toekomst van de journalistiek.”

Een team journalistiekdocenten vroeg daarom samen met het lectoraat van De Haan een Comeniusbeurs aan voor het ontwikkelen van een onderwijsmodule die de angst voor cijfers moet temperen. De Haan: “Het doel is om samen met studenten, docenten en praktijkexperts te ontdekken welke methoden geschikt zijn om cijferangst weg te nemen. We willen studenten data leren ontsluiten over maatschappelijke vraagstukken en zo nieuwe journalistieke verhalen leren onthullen. We onderzoeken en ontwikkelen onderwijsmethoden en werkvormen die daarvoor geschikt zijn.” 

Het idee is om de studenten ‘in het diepe te gooien’: in drie medialabs van vijf weken gaan zij in opdracht van experts aan de slag met een real-life datavraagstuk. “Dat levert de nodige onzekerheid op”, zegt De Haan. “We gaan nauwkeurig in kaart brengen waar en wanneer de data-angst van studenten de kop opsteekt. Vervolgens gaan zij vier weken aan de slag met data, het ophalen van informatiemateriaal door journalistieke research en interviews, en het produceren van journalistieke verhalen. De begeleiders gaan samen met studenten op zoek naar effectieve methoden en werkvormen.” Het lectoraat doet onderzoek naar deze medialabs om interventie-advies te geven voor de volgende medialabs. Iedere keer worden er interventies toegepast om na te gaan wat werkt voor docent en student. Op die manier gaan de studenten in de module een spannende uitdaging aan die dicht bij de beroepspraktijk ligt. “Bovendien doet het project een stevige bijdrage aan de kwaliteit van de journalistiek in de toekomst”, zegt De Haan. “Journalisten met data-competenties zijn hard nodig.”

Het team achter de module bestaat uit Elvira van Noort (projectleider), Carien Touwen en Ernst-Jan Hamel. Zij hebben een Comenius Teaching Fellow-beurs toegekend gekregen van 50 duizend euro. De module zal eind september starten.