Weet jij wat een taalontwikkelingsstoornis is?
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben moeite met taal, het spreken en begrijpen en lezen en schrijven. TOS is een ontwikkelingsstoornis die vaak voor komt, maar relatief onbekend is. Kinderen met TOS en hun ouders komen veel onbegrip tegen; er wordt gedacht dat TOS vooral iets met lage intelligentie te maken heeft of dat er sprake is van een ‘luie’ leerling. Op Wereld Tos Dag (18 oktober 2019) pleiten de onderzoekers van het HU-lectoraat Logopedie en Auris voor meer kennisdeling rond TOS.
Het blijkt dat 71% van de mensen die bevraagd zijn in een publieksenquête over de bekendheid van taalontwikkelingsstoornissen wel eens van TOS heeft gehoord. De meesten denken dat kinderen met TOS vooral problemen ervaren in het vertellen van verhalen, het formuleren van zinnen en het uitspreken van woorden (het produceren van taal). Opvallend is dat maar weinig respondenten weten dat het begrijpen van taal ook een probleem is bij TOS. “Want dat is veel minder zichtbaar”, vertelt Ellen Gerrits, lector Logopedie. “Een kind dat problemen heeft in het uitspreken van woorden of formuleren van zinnen valt sneller op. Maar een kind dat in de klas problemen heeft om lange zinnen te begrijpen, zal simpelweg minder meedoen en als verlegen of teruggetrokken worden gezien. Er wordt dan minder snel aan TOS gedacht.”
Oorzaken van TOS
Over de oorzaak van TOS hebben de respondenten verschillende opvattingen. Zo meent 66% van de respondenten onterecht dat TOS een gevolg is van hersenletsel. Ook autisme, een verstandelijke beperking en dyslexie worden als mogelijke oorzaken genoemd. “Terwijl we juist van TOS spreken als er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak is voor de mondelinge taalproblemen”, stelt Gerrits. De precieze oorzaak van TOS is nog onbekend.
Eerste woordjes
Een duidelijk signaal voor TOS is wanneer een kind pas heel laat zijn eerste woordjes zegt, pas na de tweede verjaardag. Deze mijlpaal in de taalontwikkeling wordt echter slechts door 57% van de respondenten gezien als een aanwijzing voor TOS.
Logopedist is er voor iedereen
Respondenten herkennen de logopedist als primaire behandelaar van kinderen met spraak- en taalproblemen. Meer dan de helft van de respondenten denkt echter dat niet alle kinderen met TOS toegang hebben tot logopedie. Terwijl die behandeling volledig vergoed wordt in de basisverzekering. Gerrits: “Er is dus zeker nog winst te behalen in de kennisverspreiding hierover. Het is belangrijk dat ouders en professionals weten wanneer en bij wie ze terecht kunnen met twijfels over de taalontwikkeling, en dat de kinderen adequate hulp krijgen.”
De enquête
Deze enquête is in het voorjaar van 2019 uitgevoerd door het lectoraat Logopedie: Participatie door Communicatie van Hogeschool Utrecht en de Koninklijke Auris Groep, een organisatie die onderwijs, begeleiding en zorg biedt aan mensen met gehoor-, spraak- of taalmoeilijkheden. De enquête maakt deel uit van onderzoek van het ECHO-netwerk (Enhancing CHildren's Oral language skills with research on interventions). Het doel van de enquête was meer zicht te krijgen op wat men weet over taalontwikkelingsstoornissen in verschillende landen in Europa. In Nederland zijn 75 respondenten, variërend in leeftijd, sociaal economische achtergrond, taalachtergrond en geslacht, bevraagd over wat zij weten over TOS.
