Nieuwe telling: veel kinderen en jongeren dak- of thuisloos

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telt Nederland 32.000 dakloze mensen. Maar ongedocumenteerden, mensen die verblijven op campings en vakantieparken, arbeidsmigranten, mensen in een langer durende opvangsituatie en dakloze mensen jonger dan 18 of ouder dan 65 worden niet meegenomen in deze cijfers. De exacte omvang van de daklozenproblematiek is dus niet bekend. Kansfonds en Hogeschool Utrecht zijn daarom een pilot gestart met een nieuwe telling van dak- en thuisloze mensen, gebaseerd op de Europese ETHOS definitie van dakloosheid. Deze in België ontwikkelde methode hanteert een definitie waarbij dakloosheid wordt gezien als een gebrek aan volwaardige huisvesting. Daar vallen dus ook jongeren onder die bij bekenden op de bank slapen, of mensen die vanuit hun auto leven. In mei vond in Oss en ’s-Hertogenbosch de eerste metingen plaats.

Deze nieuwe telling laat een zeer divers weergave zien van de aard en omvang van de groep dak- en thuisloze mensen. “We zien dak- en thuisloze mensen in de leeftijd van nul tot 86 jaar”, aldus de rapportage. “Bovendien zijn er 54 verschillende nationaliteiten onder de dak- en thuisloze personen in de regio.”

Bij de gemeenten waar de tellingen plaatsvonden, zat 25 tot 36 procent in minder zichtbare situaties van dak- en thuisloosheid. Zij vinden een onderkomen bij vrienden, familie of derden. Het percentage mensen dat in de openbare ruimte, in de noodopvang of in een tijdelijke opvang verblijft, was in die regio’s niet groter dan een derde van het totaal. “Dit doorbreekt het dominante beeld van verblijf op straat of in een opvangvoorziening”, aldus het rapport.

Dak- en thuisloosheid treft veel kinderen. In Meierij en Bommelerwaard ging het om 22 procent van het totale aantal dak- en thuislozen. In Brabant Noordoost-Oost was dat zelfs 25 procent. “Uit onderzoek weten we dat dak- en thuisloosheid bij kinderen negatieve effecten heeft op de ontwikkeling van kinderen en het risico vergroot dat zij op volwassen leeftijd ook in een situatie van dak- en thuisloosheid terecht komen”, stellen de onderzoekers. In de gehele regio is ook het aantal dak- en thuisloze jongeren (18 tot en met 27 jaar) hoog ten opzichte van andere leeftijdscategorieën.

De ETHOS-telling brengt dus, beter dan andere tellingen, ook ‘verborgen groepen’ in kaart. Inmiddels hebben 55 gemeenten zich aangemeld voor de tweede ronde van de telling, die in het voorjaar van 2024 plaatsvindt. 

De nieuwe manier van tellen heeft als doel om de situatie van dak- en thuislozen beter aan te kunnen pakken. "Om dat voor elkaar te krijgen moeten we het probleem scherp in beeld hebben", zegt wethouder Pieter Paul Slikker van de gemeente 's-Hertogenbosch. "Deze telling geeft ons dat noodzakelijke inzicht. Het verdient navolging in alle gemeenten."

Lees voor meer informatie verder op de website van het Kansfonds