Sofie Sergeant gestart als bijzonder lector ‘Inclusie en Veerkracht in het Onderwijs’

De ambitie van het ministerie vraagt om fundamentele veranderingen in de inrichting van scholen, het werk van leraren en de systemen waarin zij functioneren. Het werken aan deze  fundamentele veranderingen sluit aan bij de drie samenhangende focusgebieden van het lectoraat Jeugd: bouwen aan de pedagogische basis, ruimte maken voor diversiteit en inclusie, en wederkerig floreren.

Met het bijzonder lectorschap wil Sergeant niet alleen bijdragen aan beter onderwijs, maar ook aan een samenleving die voorbereid is op diversiteit. “Ons huidige onderwijs is te gescheiden: regulier en gespecialiseerd onderwijs bestaan naast elkaar en werken zelden samen. Dat belemmert de ontwikkeling van kinderen en onderwijsprofessionals. We moeten naar een systeem waarin verschil de norm is, en niet de uitzondering”, aldus Sergeant.

In haar aanpak staat de vraag centraal wat leerlingen zélf nodig hebben om (samen) te kunnen floreren. “Want als kinderen opgroeien in een klas vol verschillen, leren ze rekening houden met anderen. Dat maakt hen veerkrachtiger en socialer.”

“Stel, een student wordt later ingenieur bij de NS. Als diegene alleen heeft gestudeerd tussen mensen die op hen lijken, zal die treinen ontwerpen voor mensen zoals henzelf. Maar als die op school zat met leerlingen in een rolstoel, met een visuele beperking of met een andere taalachtergrond, dan ontwerpt die anders. Bewuster. Inclusiever.”

Inclusief werken leidt tot veerkrachtig opgroeien: leren dat diversiteit en dilemma’s bij het leven horen. Niet alleen kinderen, jongeren en ouders, maar ook leraren en teams moeten leren omgaan met onzekerheid, verschil en verandering, stelt Sergeant . “Kinderen ontwikkelen geen veerkracht als er enkel over hen gezegd wordt dat zij veel zorg nodig hebben  en van onze leerlingen zo ‘cliënten’ worden gemaakt. Maar als je ze leert dat zij ertoe doen, dat zij sowieso iets te bieden hebben, dan bouw je aan kracht. Bij het kind, de leraar en de school.”

Het initiatief voor het bijzonder lectorschap komt vanuit het voortgezet onderwijs. Vijf samenwerkende onderwijsbesturen en samenwerkingsverbanden in Noord-Holland Noord* benaderden Hogeschool Utrecht met de vraag hen te ondersteunen in hun transitie naar inclusiever onderwijs, met onderzoek als fundament. “Deze scholen willen een moeilijke maar noodzakelijke weg inslaan”, vertelt Sergeant. “Ze willen niet langer wachten op verandering, maar er actief aan bijdragen. Als we straks niet meer spreken over inclusief onderwijs, maar gewoon over goed onderwijs, dan weet ik dat we op de juiste weg zijn.”

Sergeant bouwt aan een kenniskring waarin leerlingen, ouders, leraren en docenten uit Noord-Holland Noord samenwerken in onderzoeksprojecten binnen de context van hun dagelijkse praktijk. Zo interviewen leerlingen  andere leerlingen over wat zij in het voortgezet onderwijs nodig hebben om goed te kunnen leren. “Onderzoek moet van betekenis zijn voor de praktijk, niet iets abstracts erboven. Leraren zijn vakmensen. Geef hen de ruimte om samen te ontwerpen, te reflecteren en te leren dan groeit de kwaliteit van onderwijs mee.”

Het bijzonder lectorschap heeft een looptijd van vier jaar. Sofie Sergeant wil deze tijd ook gebruiken om de verbinding te leggen tussen diverse regio’s binnen en buiten Nederland, zodat kennis  elkaar kan versterken en verrijken. Kennis vanuit landelijke en internationale activiteiten en uit diverse huidige onderzoeksprojecten: binnen de Utrechtse regio, binnen de onderzoeksgroep IncluZie en voor OCW.

Als bijzonder lector maakt Sergeant  tevens de verbinding met lerarenopleidingen binnen en buiten de HU. Daarnaast blijft  Sergeant  verbonden aan het Instituut voor Onderwijs en Orthopedagogiek, waar het lectoraat al een nauwe samenwerking mee heeft.

Lector Jeugd Saskia Wijsbroek: “We zijn bijzonder blij met dit verbindende initiatief van de samenwerkende onderwijsbesturen en samenwerkingsverbanden. Leerlingen, ouders, professionals en bestuurders kunnen nu binnen hun scholen voor langere tijd hand in hand onderzoekend samenwerken aan de verdere ontwikkeling van goed onderwijs voor alle leerlingen.”

* De samenwerkende onderwijsbesturen en samenwerkingsverbanden in de regio Noord-Holland Noord zijn: Stichting Voortgezet Onderwijs Kennemerland, Atlas College, Jan Arentsz, Stichting Trigoon, Samenwerkingsverband VO Midden-Kennemerland. Daarnaast wordt ook samengewerkt met Passend Onderwijs PO/VO West-Friesland, SWV VO Noord-Kennemerland en SWV VO Waterland. Samen hebben zij zo’n 40.000 leerlingen in de scholen.