Onbenut onderwijstalent krijgt kans in Utrechtse klas

Het lerarentekort houdt het onderwijs al jaren in zijn greep. Maar een groep professionals met waardevolle ervaring wordt over het hoofd gezien. “Er zijn docenten die vanuit het buitenland naar Nederland zijn verhuisd, soms zelfs mét een in Nederland erkende lesbevoegdheid”, vertelt Jantien Smit, lector Meertaligheid en Onderwijs aan de HU. “Toch vinden zij moeilijk werk. Vaak omdat ze de taal nog niet voldoende beheersen of het Nederlandse onderwijssysteem niet goed kennen. Dat is zonde, want hun kennis en ervaring hebben we hier hard nodig.”

Om dit talent te benutten, startten de HU, Ithaka – een internationale schakelklas – en de gemeente Utrecht samen het ‘opleidingshuis’ voor meertalige onderwijsassistenten. Deelnemers volgen wekelijks lessen over pedagogiek, didactiek en het Nederlandse schoolsysteem en lopen tegelijkertijd mee in de klas. Bij Ithaka gaat dat om klassen in een meertalige context; de leerlingen in deze internationale schakelklassen zijn het Nederlands nog aan het leren, om zich voor te bereiden op een toekomst in het Nederlandstalige onderwijs. De MOA kan leerlingen zowel in het Nederlands als in hun moedertaal ondersteunen.

De effecten zijn zichtbaar in de klas. Leerlingen voelen zich gesteund, begrijpen de lesstof sneller als ze ook hun thuistaal mogen gebruiken en durven actiever mee te doen. Ook bij oudergesprekken blijkt de meerwaarde groot: MOA’s slaan een brug tussen ouders en school, waardoor er meer vertrouwen en wederzijds begrip ontstaat.

De winst gaat verder dan het onderwijsassistentschap alleen. Een deel van de MOA’s kan na het traject doorstromen naar een functie als docent in het reguliere onderwijs. Zij zijn in hun thuisland al gekwalificeerd, maar wisten in Nederland moeilijk voet aan de grond te krijgen. Dankzij het traject doen zij kennis en ervaring op in theorie en in de praktijk en raken ze vertrouwd met de taal, cultuur en het onderwijssysteem. Zo worden ze aantrekkelijker voor de arbeidsmarkt. Andere deelnemers blijven juist bewust onderwijsassistent in een meertalige klas, omdat ze hebben ontdekt hoe waardevol het een-op-een-contact met leerlingen kan zijn.

Volgens Smit ligt hier een kans die verder reikt dan Utrecht alleen: “Als we investeren in deze groep onderwijsprofessionals, helpen we niet alleen de scholen die kampen met tekorten. We geven ook nieuwkomers een plek waar hun expertise telt. Op dit moment verkennen we of het project de komende tijd verder uitgebouwd kan worden, zodat ook reguliere scholen in de regio gebruik kunnen maken van meertalige onderwijsassistenten. Daarmee laat Utrecht zien hoe onbenut talent kan uitgroeien tot een sleutel in de aanpak van het lerarentekort.”