Lector Yael de Haan aanvaardt bijzondere leerstoel ‘Lokale publieke omroep’ aan de RUG

Yael de Haan verbindt wetenschappelijk onderzoek met praktijkgericht onderzoek. Als lector ‘Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie’ aan Hogeschool Utrecht was ze al bezig met het onderzoeken van de impact van digitale veranderingen op de journalistiek. Dit onderzoek zet ze nu voort met een focus op de werking en betekenis van lokale publieke omroepen. “Mijn ambitie is om wetenschappelijke kennis direct te vertalen naar de praktijk, vooral in de journalistiek die zo sterk verbonden is met de samenleving”, aldus Yael.

In haar werk benadrukt Yael dat lokale journalistiek ervoor moet zorgen dat mensen dezelfde basisinformatie hebben. “Om sociale cohesie te versterken, is het belangrijk dat er genoeg journalistiek aanbod is”, legt ze uit. Ze wijst erop dat er in Nederland veel verschillende lokale nieuwsbronnen zijn, zoals publieke omroepen, huis-aan-huisbladen, wijkkranten, sociale media-groepen, online nieuwsbrieven, lokale initiatieven en informatie van de overheid. Dit grote aanbod aan bronnen is belangrijk voor het versterken van de sociale cohesie en het stimuleren van gesprekken binnen de gemeenschap. Sociale cohesie betekent dat mensen zich met elkaar verbonden voelen en goed kunnen samenwerken.

Via haar leerstoel onderzoekt Yael samen met collega’s hoe lokale omroepen hun relevantie kunnen behouden en hun rol in de lokale democratie kunnen versterken. “Gemeenten nemen steeds meer verantwoordelijkheden op zich, wat de rol van lokale media belangrijker maakt in het informeren van de gemeenschap en het bevorderen van het lokale debat. Voor het verbinden van gemeenschappen blijven lokale media van groot belang, vooral nu mensen hun informatie via verschillende digitale bronnen aangereikt krijgen.”

Die digitalisering heeft invloed op lokale redacties. Yael legt uit: “De afgelopen dertig jaar zijn veel redacties overgestapt naar online nieuws delen, de inzet van social media en ondertussen ook de wijze waarop ook zij AI kunnen gebruiken. Deze veranderingen maken het nog belangrijker om na te denken over hoe lokale journalistiek kan bijdragen aan het versterken van sociale cohesie. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat technologie een rol speelt in het verbinden van mensen? Daar ga ik de komende jaren aan werken, zowel als professor aan de universiteit als lector aan de hogeschool.”

In haar oratie legde Yael de nadruk op het vermogen van lokale journalistiek om gemeenschappen te verbinden en het publieke debat te bevorderen, wat bijdraagt aan sociale cohesie. Tegelijkertijd wees ze op een belangrijk probleem: het gebrek aan diepgaande duiding in de berichtgeving van lokale media, vooral over essentiële thema’s zoals wonen en werkgelegenheid. Yael stelt: “Mensen willen niet alleen weten wat er gebeurt, maar ook begrijpen waarom beslissingen worden genomen. De uitdaging ligt in het geven van de juiste context en achtergrondinformatie via lokale media, zodat de besluiten van lokale overheden beter begrepen worden door de inwoners.”

Op basis van haar onderzoek naar de toekomstbestendigheid van lokale publieke omroepen, met de nadruk op hoe zij hun rol in de lokale democratie kunnen behouden en versterken, ziet Yael vijf belangrijke voorwaarden voor een sterke en toekomstgerichte lokale publieke omroep die bijdraagt aan gemeenschapsvorming:

 1. Investeer in publiekswijsheid onder journalisten

2. Faciliteer het gesprek in de samenleving

3. Werk samen met regionale en landelijke partners aan onderzoeksjournalistiek 

4. Professionaliseer de organisatie gericht op gemeenschapsvorming 

5. Gebruik AI om de gemeenschap te versterken

Voor meer informatie over haar onderzoek en leerstoel kunt u terecht op deze pagina.