Pijnbestrijding met Virtual Reality: HU-student wint scriptieprijs

Verbandwisselingen bij brandwondenpatiënten zijn bijzonder pijnlijk voor de patiënt. Het controleren van die pijn, bijvoorbeeld met een combinatie van verschillende pijnstillers, wordt bemoeilijkt doordat patiënten angst hebben voor wat komen gaat. Dat geldt in versterkte mate voor kinderen: verbandwisselingen kunnen soms uren per dag in beslag nemen en zijn daarmee een enorme opgave voor het kind en de verpleegkundigen. Een interventie die de pijn en daarmee de angst van kinderen kan verminderen is daarom zeer welkom.

“Pijn is een subjectief verschijnsel”, zegt Jeffrey Vos. “De een ervaart het intenser dan de ander. Pijndeskundigen Melzack en Wall ontdekten in 1965 dat ook de aandachtscapaciteit van mensen een rol speelt. Wanneer je aandacht in beslag genomen wordt door beelden waar je je moeilijk aan kunt onttrekken, nemen de pijngevoelens af, en ook is er minder ruimte voor angstgevoelens.” Het is een van de conclusies die Vos trekt in zijn afstudeerscriptie voor de opleiding Verpleegkunde aan Hogeschool Utrecht.

In 1965 bestond er nog geen techniek om beelden te genereren die de aandacht van mensen konden vasthouden en zo van pijn en angst afleiden. Vandaag de dag is dat anders: virtual reality-brillen zijn voor een relatief bescheiden bedrag te krijgen. Bij brandwondencentra wordt ermee geëxperimenteerd. Vos onderzocht wat het effect is van zo’n VR-bril op kinderen bij de verzorging van hun brandwonden. Daarvoor deed hij literatuuronderzoek naar het fenomeen en nam interviews af met verpleegkundigen, afdelingsleiders en experts bij drie Nederlandse brandwondencentra.

Zowel uit de literatuur als uit de interviews blijkt: het werkt. “Vaak krijgen kinderen de bril al voorafgaand aan de behandeling opgezet”, zegt Vos. “Als de behandeling begint wordt dat vaak wel gezegd, maar je voorkomt zo dat het kind angstig wordt. Ze reageren er heel goed op.” Vos presenteerde zijn onderzoek bij de prijsuitreiking van de V&VN-scriptieprijs in Zwolle. Daar voerde hij een jong patiëntje op dat het spelletje Mining Mike speelt op zijn bril, met een joystick in zijn knuistjes, terwijl de verpleegkundige zijn verband wisselt. Het ventje lijkt het best naar zijn zin te hebben. “Het is een goedkope en effectieve interventie”, zegt Vos. “Deze technologie is bovendien bruikbaar in allerlei verschillende werkvelden en specialismes. Ik hoop dat ik met mijn scriptie een kleine bijdrage heb geleverd aan de verspreiding ervan.”