Vier overzichtsstudies voor het hoger onderwijs van start bij de HU

Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) heeft afgelopen jaar een subsidieronde uitgezet voor het uitvoeren van overzichtsstudies voor het hoger onderwijs. De HU was hierin erg succesvol en haalde subsidies binnen op vier thema's; ontwikkeling van het profiel en de identiteit van docentschap in het Nederlandse hoger onderwijs, evidence-informed vernieuwen van het hoger onderwijs, toetsvormen en toetsfuncties in balans; onderwijs over disciplinaire grenzen heen. Deze overzichtstudies lopen tot eind augustus 2023.  

Naar een nieuwe balans in toetsfuncties: van formatief en summatief naar een continuüm van beslissingen  
Docenten en studenten in het hoger onderwijs ervaren enerzijds een summatieve toetscultuur, gericht op hoepeltjes springen; zo worden er veel losse toetsen geprogrammeerd die met een cijfer worden beoordeeld. Anderzijds willen docenten en studenten de formatieve functie van toetsen versterken, waarbij geleerd kan worden van feedback. Een toetsconcept waarin formatief/summatief worden verweven is programmatisch toetsen. De theoretische principes van programmatisch toetsen zijn vastgesteld, maar opleidingen worstelen met de vraag welke ontwerpkeuzes zij daarbinnen kunnen maken, passend bij hun eigen context. De bronnen voor deze overzichtsstudie zijn praktijkpublicaties in de vorm van ”portretten” van opleidingen die al programmatisch toetsen. Analyse hiervan leidt tot inzicht in mogelijke ontwerpkeuzes, passend bij verschillende contexten, en afwegingen en argumenten die daaraan ten grondslag liggen. Kijk voor mee informatie op deze projectpagina.  

Het stimuleren van evidence-informed veranderen in het hoger onderwijs: wat werkt wel of juist niet? 
In het hoger onderwijs vinden veel veranderingen plaats. Deze veranderingen zijn vaak ideologisch gefundeerd of gebaseerd op intuïtie en worden zelden geïnstitutionaliseerd. Om veranderingen duurza(a)m(er) te maken, is het belangrijk dat ze dieper gelegen oorzaken aanpakken. Evidence-informed veranderen helpt veronderstellingen kritisch te analyseren om te achterhalen wat de echte problemen zijn en blinde vlekken in het beleid opsporen. Het is een onderzoekende manier van werken, waarbij drie informatiebronnen – school- en/of systeemgegevens, onderzoekskennis en ervaringskennis - worden gecombineerd om onderbouwde beslissingen te kunnen nemen die passend zijn bij de context. Dit gebeurt echter nog zelden in de praktijk. Daarom bestuderen we wetenschappelijke en praktijkpublicaties uit verschillende domeinen, samen met een groep van (inter)nationale experts, om te zoeken naar manieren en handvatten die evidence-informed veranderen in het hoger onderwijs kunnen stimuleren.

Onderwijs over disciplinaire grenzen heen: ontwerpen van in-society leeromgevingen in zorg & welzijn  
Complexe maatschappelijke vraagstukken zoals de vergrijzing en de daarbij behorende toename van mensen met chronische aandoeningen vragen om professionals die over grenzen van disciplines heen kunnen samenwerken. Dit geldt zeker in zorg en welzijn. Om studenten hierop voor te bereiden zijn leeromgevingen nodig waarin studenten, docenten, professionals en onderzoekers van verschillende domeinen met elkaar en met burgers samenwerken en leren. Bij voorkeur gebeurt dit in een zo ‘echt’ mogelijke omgeving, midden in de maatschappij. We noemen dit ‘in-society’ leeromgevingen. Het blijkt niet eenvoudig om zulke leeromgevingen te ontwerpen. Hoewel veel literatuur bestaat over multi-, inter-, cross- of transdisciplinaire/professionele leeromgevingen, is weinig bekend over typerende kenmerken van dit soort in-society leeromgevingen wat die betekenen voor het ontwerp. Via een synthese van inzichten uit de literatuur beogen wij ontwerpkennis te vinden voor versterking van het aanbod aan in-societyonderwijs. 

Rollen in moderne docententeams  
Docenten in het hoger onderwijs staan voor complexe uitdagingen om toekomstbestendig onderwijs te bieden. Beschikbare overzichten van taken tonen de daartoe benodigde veelzijdigheid van het docentenberoep. Deze overzichten tonen echter een traditionele blik op docenten als individuele alleskunners met versnipperde taken en weinig regelruimte, en ontberen de verschillende werkcontexten. Deze beperkte zeggenschap, eenzijdige kijk op werkcontexten en taakversnippering dragen niet bij aan het snel kunnen inspelen op veranderingen en het kunnen nemen en delen van verantwoordelijkheden. Deze review brengt daarom docentrollen in kaart, rekening houdend met verschillende werkcontexten en combinaties van rollen. De verworven inzichten in moderne docentrollen kunnen vervolgens bijdragen aan het bevorderen van wendbaarheid, professionele ontwikkeling en samenwerking in teams. Tijdens het project vinden vier panelmeetings voor feedback en feedforward plaats met experts op het terrein van docentprofessionalisering in het hoger onderwijs.

Deel dit artikel