Ondernemers tonen veerkracht, soms ten koste van de eigen gezondheid

Ondernemers laten zien veerkrachtig te zijn. Zo zijn de nettomarges voorzichtig toegenomen en daalt het aantal ondernemers dat zich enkel onder bijstandsniveau kan uitbetalen. Ook stijgt het weerstandvermogen van kleine ondernemers en daalt het percentage ondernemers dat aangeeft te stoppen van 7,6% naar 5%. Een ander positief resultaat is het feit dat significant meer ondernemers verwachten hun rekeningen op tijd te kunnen betalen in het eerste kwartaal van 2023. ‘De geroemde flexibiliteit van kleine ondernemers bewijst zich weer’, aldus Lex van Teeffelen, lector Financieel-Economische Innovatie. ‘Veel bedrijven groeien weer en herstellen. Ondanks corona, de hogere energieprijzen, verstoringen in leveringen en tekorten op de arbeidsmarkt.’

Dat kleine ondernemers springlevend zijn, bewijst ook de onverminderd sterke kapitaalbehoefte bij 44% van de ondernemers. Deze behoefte is het hoogst bij de technische beroepsbeoefenaren, (detail)handel en de horeca, én bij ondernemers met personeel. De financieringsbehoefte blijft onverminderd hoog. ‘Nu kleine ondernemers weer opveren, is toegang tot kapitaal essentieel. Het wordt steeds ingewikkelder en duurder om aan kapitaal te komen. De kost gaat voor de baat uit, ook bij verduurzaming van de onderneming,’ vertelt Van Teeffelen. Hiervoor kan de overheid non-bancaire financiers ondersteunen met garanties en kapitaal en door deze financieringsvormen goed te reguleren.

Het is niet overal even positief. Bedrijven in de B2B-markt doen het aanzienlijk beter dan bedrijven in de B2C-markt. Met name de culturele sector loopt sterk achter in omzet en ondernemersinkomen. De meerderheid van deze ondernemers heeft een omzet onder de 1.500 euro en verdient onder bijstandsniveau, maar kan desondanks goed aan de betalingsverplichtingen voldoen. Van alle ondernemers uit de KB Index kan slechts 45% normaal rondkomen. Het is onontkoombaar dat gemeentes vaker proactief het gesprek aan gaan met ondernemers over hun levensvatbaarheid.

Vanaf 2020 vragen externe gebeurtenissen - zoals corona, de oorlog in Oekraïne, sterk schommelende energiekosten, hoge inflatie en nu weer minder vertrouwen in het bancaire stelsel - veel van ondernemers. Dit heeft zijn weerslag op hun mentale en fysieke gesteldheid. Eén op de zes ondernemers heeft burn-out klachten. De meest gemelde symptomen zijn voortdurende vermoeidheid, teleurgesteld zijn in mensen en slaapproblemen.

Burn-out heeft een sterke relatie met het niet op tijd kunnen betalen van rekeningen. Risicofactoren op burn-outs zitten vooral bij bedrijven gevestigd in de Randstad en bedrijven met een hoog ziekteverzuim. Vooral het herstellen van de balans tussen werk en privéactiviteiten is de sleutel voor een beter welbevinden, samen met het meer ontspannen in de vrije tijd. Dus niet harder werken, maar slimmer werken. ‘Of het nou slecht of goed gaat,  ondernemers zetten altijd een tandje bij. Dat kan leiden tot burn-out. Let als ondernemer dus goed op je eigen gezondheid en zorg voor een goede balans tussen werk en privé en voor ontspannende activiteiten’, vertelt Van Teeffelen.

‘Er zijn preventieprogramma’s nodig om ondernemers te behoeden voor een burn-out. Veel ondernemers en coaches herkennen de burn-out klachten niet. Bij een burn-out komt de continuïteit van de onderneming direct in het gevaar. Ik zie daarin geweldige kansen om het economische domein te koppelen aan het gezondheidsdomein. Ik denk met name aan fysiotherapeuten, psychologen, coaches en bedrijfseconomen, die meer met elkaar kunnen gaan samenwerken. Met andere hogescholen, universiteiten en maatschappelijke partijen gaan wij binnenkort in gesprek om preventieve trajecten te ontwerpen en testen.’ 

Dit is de negende publicatie van de Kleinbedrijf Index, een gezamenlijk initiatief van het Kenniscentrum Digital Business & Media van de HU, Qredits en ONL voor ondernemers. Cultuur+Ondernemen is partner van de Kleinbedrijf Index. Ondernemers zonder personeel en Kleinbedrijf ondernemers vertegenwoordigen zo’n 95,5 procent van alle ondernemers in Nederland. Samen zorgen zij voor bijna een kwart van alle bedrijfswinsten en een derde van de werkgelegenheid in Nederland. Als barometer voor deze onderbelichte groep is deze index ontwikkeld, waarvan de uitkomsten vier keer per jaar worden gepubliceerd.

Meer weten?
Het rapport KleinBedrijfIndex Q4 2022 is digitaal beschikbaar op ResearchGate.